ژئوپلیتیک و استراتژی جنگ طلبانه عراق

Authors

چمران بویه

abstract

چکیده کشورها برای حفظ و توسعه ی قدرت ملی و نیز دست یابی به اهداف تعیین شده ی خود، به اقداماتی چون تدوین استراتژی ژئوپلیتیکی در پیوند با دیگر قدرت های منطقه یی و فرامنطقه یی و همچنین فرصت ها و محدودیت های قدرت کاه یا قدرت افزا می پردازند. از این رو، نظام های سیاسی کوشیده اند تا از طریق تصرف یا نفوذ در سرزمین هایی که می توانند مکمل ژئوپلیتیک باشند، تنگناهای ژئوپلیتیکی (محدودیت سرزمین و منابع) خود را رفع کنند. تنگناهای ژئوپلیتیکی، ناگزیر کشورها را در موقعیتی قرار می دهد که برای رفع معضل فضایی ـ سرزمینی خود به اجرای استراتژی های جبرانی همچون جنگ بپزدازند. کشور عراق به لحاظ ساختگی بودنش وارث تنگناهای ژئوپلیتیکی عمده یی از جمله عدم دست رسی کرانه های جنوبی اش در خلیج فارس به آب های آزاد است. بنابراین، عراق چه در زمان حکومت بعث و چه در زمان حکومت جدید آن، همواره در پی حل معضل ژئوپلیتیکی خود بوده است و به همین دلیل در زمان حکومت صدام با کشورهای ایران و کویت به جنگ منطقه یی پرداخت. تکاپوهای ژئوپلیتیکی عراق پس از سقوط صدام و در زمان حکومت جدید نیز موجب تشدید مجدد تنش های مرزی عراق  با ایران و کویت شده است. این مقاله به تشریح  این موضوع می پردازد که تنگناهای ژئوپلیتیکی عراق از جمله عدم دست رسی آسان به آب های آزاد، سبب شده است که حاکمان بغداد چه در زمان حکومت بعث و چه در زمان حکومت جدید، استراتژی ژئوپلیتیکی خود را بر مبنای تحصیل سرزمین و توسعه ی فضای حیاتی تعریف کنند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جایگاه مفهوم فضای حیاتی در استراتژی ژئوپلیتیک عراق عصر صدام

برآورد قدرت ملی از سوی حاکمان و نخبگان سیاسی در شرایط کنونی و ترسیم وضعیت مطلوب در آینده، آنان را به تدوین استراتژی ژئوپلیتیک تشویق می‏کند. تدوین استراتژی‏ها در پیوند با دیگر قدرت‏های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای و همچنین فرصت‏ها و محدودیت‏های قدرت‏کاه یا قدرت‏افزا قرار دارد. از این رو، نظام‏های سیاسی می کوشند از طریق تصرف یا نفوذ در سرزمین‏هایی که می‏تواند مکمل ژئوپلیتیک آنها باشد به رفع محدودیت‏های...

full text

ایران و عراق نوین از منظر استراتژی ژئوپلیتیک (فرصت ها و چالش ها)

جموری اسلامی ایران در فضای پیرامونیِ نزدیکِ خود با رکوردهایی هم‌چون؛ پرشماری همسایگان، تنوع حوزه‌های ژئوپلیتیک، کشورهای ناهمگن قومی و زبانی، بیشینه‌ی تولید و تجارت مواد مخدر و کنش‌های تروریستی مواجه است. در این میان عراق کشوری است که از طرفی جزئی از حوزه ژئوپلیتیکِ خاورمیانه عربی قلمداد می‌گردد و از دیگر سو از ناهمگن‌ترین کشورهایِ قومی و زبانی است. اقدامات جنگ‌افروزانه‌ی مقامات سابق عراق، تداوم بی‌...

full text

استراتژی جنگ و رفتار سیاست خارجی: در آمدی بر تبیین فرایند و فرجام جنگ ایران و عراق

استراتژی ایران در جنگ، به ویژه پس از آزادسازی خرمشهر، ظاهراً اقدامات جنگی را تا جایی تجویز می <...

full text

انقلاب و جنگ ایران و عراق

تا قبل از انقلاب سال 1357 در ایران بیشتر انقلاب‌هایی که در کشورهای جهان سوم اتفاق می‌افتاد، متأثر از انقلاب کمونیستی روسیه 1917 بود؛ اما انقلاب ایران برخلاف انقلاب‌های قبل و بعد از انقلاب کمونیستی روسیه، به نام «اسلام» و با شعار «جدایی ناپذیری دین از سیاست» به وقوع پیوست، و همانند اکثر انقلاب‌های بزرگ جهان، انقلاب ایران نیز پس از پیروزی درگیر جنگ خارجی شد. لذا در این مقاله در پی پاسخ به این...

full text

روایت جنگ ایران و عراق در رمان

در این نوشتار با استفاده از نظریات و روش تحلیل روایت، به بررسی چگونگی روایت جنگ ایران و عراق در سه رمان «عقرب روی پله‌های راه آهن اندیمشک» نوشته حسین مرتضائیان آبکنار، «سفر به گرای 270 درجه»، نوشته احمد دهقان و «نه آبی نه خاکی» نوشته علی مؤذنی پرداخته‌ایم. بر مبنای الگوی ارتباط روایی در ابتدا، ساختار و روساخت این سه داستان را به دست آوردیم و بر اساس روساختار و ساختار روایی هر سه داستان به تحلیل...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه تخصصی جنگ ایران و عراق

Publisher: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس

ISSN

volume 10

issue 37 2011

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023